آنچه در زیر می‌آید گفت‌وگو با حجت‌الاسلام محمدمحسن طبسی صاحب کتاب «امام رضا علیه‌السلام به روایت اهل سنت» است که در آستانه میلاد امام رضا(ع) توسط مجله الکترونیک اخوت در اختیار فارس قرار گرفته و منتشر می‌شود.

علمای اهل سنت هم عصر امام رضا(ع) چه نگاهی به ایشان داشتند؟

به طور کلی در بین دوازده امام اهل بیت علیهم السلام، امام بزرگواری که بیشتر علمای اهل سنت چه در زمان حیات ایشان و چه بعد از حیاتشان درباره ایشان صحبت کرده‌­اند امام رضا(ع)  هستند.

یعنی زمانی که کتابها را ورق می­‌زنیم، می­‌بینیم بلا استثناء تمامی علمای اهل سنت هم عصر امام و یا بعد از شهادت ایشان به بزرگی از امام یاد می­‌کردند.

همچنین بیشترین اظهار نظرها و اعترافاتی که به مقام علمی و مقامات معنوی امام علیه السلام بوده توسط علمای اهل سنت صورت گرفته است و از حیث توجه علمای اهل سنت به مقام شامخ امام بیشترین آمار به امام رضا علیه السلام متعلق است اما نسبت به علمایی که در زمان امام رضا (ع) بودند، مشهورترین آنها شامل این افراد است که حدیث سلسله الذهب را نقل کرده‌اند.

1. اسحاق بن راهویه:  از علمای بزرگ اهل سنت است که تعابیر عجیبی هم درباره ایشان نقل شده است که نشان دهنده جایگاه این عالم بزرگ نزد اهل سنت است. از جمله علمای بزرگ اهل سنت درباره ایشان گفته اند: "احد ائمه المسلمین و علماء الدین اجتمع له الحدیث و الفقه والورع و الجهد" ایشان متوفای سال 238 یعنی حدود 30 سال بعد از شهادت امام رضا (ع) از دنیا رفته است. این عالم بزرگ اهل سنت از راویان و شاهدان اصلی حدیث سلسله الذهب در نیشابور هستند.

2. احمد ابن حرب نیشابوری متوفای 234 هستند و درباره ایشان گفته شده : "الامام شیخ نیشابور کان من کبار الفقها و ..." . ایشان نیز از شاهدان و راویان اصلی حدیث سلسله الذهب است و روایت این حدیث که نقطه عطفی است در تاریخ حدیث­نگاری توسط ایشان ثبت و ضبط شده است. نقطه جالب توجه اینکه اینها از افراد عادی جامعه نبودند بلکه جزء فقهای بزرگ اهل سنت به شمار می­رفتند که در زمان امام رضا(ع) زندگی می­‌کردند.

3. یحیی ابن یحیی که درباره ایشان هم گفته شده است: "شیخ الاسلام و عالم خراسان " و "امام اهل الدنیا و اهل الدین" . ایشان هم متوفی 226 یعنی حدود 25 سال بعد از شهادت امام رضا(ع) هستند. در زمان خودشان مرجعیت دینی اهل سنت را اداره می­‌کردند.

4. محمد ابن اسلم طوسی نیز از فقهای زمان خود و جزء راویان اصلی حدیث سلسله الذهب بودند.

در کنار این علما و فقها که نسبت به امام رضا (ع) توجه و عرض ارادت داشتند علمایی هم بودند که نسبت به حضرت کم لطفی و بی مهری می­‌کردند. با این حال قاطبه علمای اهل سنت به محضر امام رفته و از محضر امام بهره مند شده‌اند.

اهل سنت به کدام بخش از سیره امام رضا(ع) توجه بیشتری کرده‌اند؟ 

از احادیث و فرمایشات حضرت کدام مورد شهرت بیشتری بین عامه مردم و یا علمای اهل سنت دارد؟

امام رضا(ع) بین عامه مردم اهل سنت چه جایگاهی دارند؟

آیا مصادیقی از این زیارتها هم در تاریخ وجود دارد که بتوان به آنها استناد کرد؟

فرهنگ زیارت امام رضا(ع) که در بعضی از اهل سنت وجود دارد متاثر از ارتباطات آنان ها با شیعیان است یا اینکه جزو اعتقادات آنان است؟

 در مورد اسناد تاریخی که شما فرمودید اگر اشتباه نکنم اکثرا مربوط به قرن دهم هجری و دوران صفویه است؛ با توجه به اینکه انتقادات به دوران صفویه زیاد است، آیا اسنادی هم در دست است که مربوط به قبل از این تاریخ باشد؟